فرهنگی سیاسی اجتماعی

22 بهمن 1401؛ چهل و چهارمین سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. انقلابی که در ذهن هیچ اندیشمند، نظریه پرداز، تحلیلگر و دستگاه­های امنیتی و اطلاعاتی نمی­گنجید. تحلیلگران سازمان سیا در آبان‌ماه سال ۱۳۵۷ در گزارشی کاملاً سری دربارۀ آیندۀ شرایط سیاسی ایران به دولت وقت ایالات متحده گفتند: «انتظار می‌رود که شاه تا ده سال آینده فعالانه در قدرت باقی باشد». کارتر رئیس‌جمهور وقت آمریکا به‌حدی به قدرت شاه و کشور و آرامش آن مطمئن بود که در جمله‌ای خطاب به شاه، ایران را «جزیره‌ی ثبات» نامید. اندیشمندانی چون تدا اسکاچپول اذعان داشتند که «انقلاب ایران موردی از انقلاب اجتماعی بود که غیرقابل انتظار و حیرت‌انگیز برای کلیه‌ی تئوری‌‌پردازان انقلاب بود.» و یا میشل فوکو (فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی) ضمن سفر به ایران، به این نتیجه می‌رسد که این انقلاب پدیده‌ای نو و منحصربه‌فرد است .مهم ترین دستاورد این انقلاب را باید خود «وقوع انقلاب اسلامی» دانست. در تاریخ معاصر سه موج بزرگ بیداری اسلامی در تعیین و تبیین سرنوشت سیاسی جوامع اسلامی در نظام مدرن حاکم بر جهان، تأثیری عمیق و گسترده برجای گذاشتند؛ موج اول بیداری اسلامی در برابر پدیده غرب در قرن نوزدهم میلادی شکل گرفت. در این موج، کشورهای اسلامی شاهد قیام های گسترده مردمی برای کسب استقلال و آزادی از سلطه استعمار انگلیس و دیگر کشورهای استعمارگر اروپایی بودند. اما پایان موج اول با ظهور ناسیونالیزم و پان عربیسم همراه گردید. هرچند رهبران و پیشگامان موج اول بیداری اسلامی آغازگر بیداری و تحرک در جوامع اسلامی بودند اما نتوانستند بیداری اسلامی را در آن زمان حساس که مقارن با افول امپراتوری عثمانی و گسترش استعمار غربی بود به درستی تئوریزه کنند و اهداف شان را در یک, ...ادامه مطلب